|
|||
![]() |
URFA KÜLTÜR VE SANATININ BÜYÜK EMEKTARI: CİHAT KÜRKÇÜOĞLU / İKİNCİ BÖLÜM | ||
Mehmet SARMIŞ | |||
mehmetsarmis@gmail.com | |||
Yaptığı çalışmaları özetle vermek istiyorum:
Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) Şanlıurfa'ya getireceği ekonomik gelişme dolayısıyla oluşacak nüfus baskısının, mimari eserlerden el sanatlarına kadar çeşitli sosyal ve kültürel değerleri zamanla ortadan kaldıracağı endişesini taşıdığından; 1978 yılından itibaren bu değerleri kitap ve makaleler halinde yayınlamaya, fotoğraflarla tespit ve arşivlemeye, katıldığı ulusal-uluslararası sempozyum, kongre, panel, seminer ve konferanslarda anlatmaya, sinevizyon, slayt gösterileri ve çeşitli kentlerde açtığı fotoğraf sergileriyle tanıtmaya uğraştı.
Urfa'nın eski görünümlerini konu alan yaklaşık 2000 adetlik siyah-beyaz fotoğraf koleksiyonu ve son 40 yılın Urfa'sını konu alan kendi çektiği 30.000 karelik renkli fotoğraf arşivi oluşturdu. Her iki arşivini Şanlıurfa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu arşivine armağan etti.
Harran, Edessa, ŞURKAV Şanlıurfa, GAP Gezgini, Yöre, Ticaret ve Sanayi Odası Şanlıurfa, İş Bankası Kültür ve Sanat, Akbank Türkiyemiz, Vakıflar Dergisi, İmage Of Turkey gibi yerel ve ulusal birçok dergide Urfa ile ilgili çok sayıda araştırma ve incelemesi yayınlandı. Urfa'da yayınlanmakta olan Urfa Hizmet, Güneydoğu, Halkın Sesi ve Olay gazetelerinde köşe yazıları yazdı.
Türkiye Diyanet Vakfı tarafından yayınlanan İslam Ansiklopedisi'ne "Şanlıurfa Mimarisi" ve "Serdap" maddelerini yazdı.
2000-2001 yıllarında Devlet Planlama Teşkilatı tarafından desteklenen, Türk Tarih Kurumu tarafından yürütülen "Türkiye'nin Sosyal ve Kültürel Tarihi Projesi" Urfa ekibinde yer aldı. Bu proje çerçevesinde Urfa'yı adım adım dolaşarak yüzlerce tarihi yapıyı çektiği binlerce fotoğraf ve çizimlerle belgeledi. Bunları 30 yıldan bu yana sürdürdüğü çalışmalarıyla birleştirerek Türk Tarih Kurumu'na sundu.
Balıkgöl-Dergâh çevre düzenleme projesinin 1992-1996 yılları arasında hayata geçirilmesi sırasında projenin başından beri içerisinde oldu.
Urfa evlerinin tanıtılması, bu evlerin restore edilerek çeşitli işlevlerle turizme kazandırılması, Millet Hanı'nın restore edilmesi, Urfa'ya Türkiye'nin en büyük arkeoloji müzesinin kazandırılması, Urfa'ya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'nun kurulması için konferanslarında, slayt gösterili brifinglerinde, gazete ve dergi yazılarında ilgili bakanları, valilerimizi ve belediye başkanlarımızı bilgilendirdi.
Millet Hanı restitüsyon projesine esas olacak olan ve hanın toprak altındaki temellerini açığa çıkartan arkeolojik kazıları Şanlıurfa Valisi Şemsettin Uzun desteğinde 6-22 Temmuz 2005 tarihleri arasında yürüttü. Bu kazılardan elde ettiği bulguları Diyarbakır Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu'na sundu.
Geleneksel Urfa evlerini Türkiye gündemine taşıdı. Tarihi Türk Evleri Haftası'nın Urfa Evleri konusunda kutlanması için girişimlerde bulundu.
Bu girişimler sonucunda 13. Tarihi Türk Evleri Haftası'nın Türkiye Tarihi Evleri Koruma Derneği ve ŞURKAV tarafından 25 Mayıs-5 Haziran 1995 tarihleri İstanbul ve Urfa'da düzenlenmesini sağladı.
1979 yılında Eski Edessa sit alanı ile Harran kentsel ve arkeolojik sit alanının, 1985 ve 1987 yılları arasında Urfa kentsel sit alanının ve şehir merkezindeki taşınmaz kültür varlıklarının tespit ve tescil çalışmalarında yer aldı.
Harran'ın, İtalya'daki Alberobello Evleri örneğinde olduğu gibi büyük bir proje ile turizme kazandırılması gerektiğini çeşitli platformlarda Turizm Bakanları dahil bir çok yetkiliye anlatmaya çalıştı.
Tarihi Harran Kentsel Arkeolojik Sit alanının UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alınması için 1993 yılında hazırladığı dosya Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Servet Armağan tarafından, Urfa Kentsel Sit alanının UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine alınması için hazırladığı dosya Vali Muzaffer Dilek tarafından Kültür Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı UNESCO Daimi Temsilciği'ne sunuldu ve her iki sit alanı Dünya Kültürel Miras Aday Listesi'ne alındı.
Harran antik kentinin hızla betonlaşmasını ve konik kubbeli evlerin tahrip edilmesini önlemek amacıyla slayt gösterileri ve yazılarıyla yetkililerin ilgisini çekmeye çalıştı. Bu tahribatın bir an önce önlenmesi amacıyla bir grup arkadaşı ile birlikte oluşturdukları "Harran Yok Olmasın Sivil Girişimi" nin 09.02.2009 tarihinde yayınladığı ve Urfa'daki STK'ların da imzaladığı adeta manifesto niteliğinde olan ve;
"Bizler aşağıda imzaları bulunan sivil toplum kuruluşları mensupları ve kültürel mirasımıza duyarlı bireyler olarak bundan böyle bu konuda yetkililer tarafından izlenilen yolu yakından takip edeceğimizi, kaçak yapılaşmaların derhal ve acil olarak durdurulmadığı takdirde Dünyada ve Türkiye'de kültürel mirasla ilgili tüm sivil toplum örgütlerini, tüm adli makamları harekete geçirmek için girişimde bulunacağımızı tarih önündeki sorumluluğumuzun bilinciyle kamuoyuna saygıyla duyururuz." cümleleriyle son bulan bildiriyi temsilcisi olduğu ÇEKÜL Vakfı adına imzaladı.
Mahmutoğlu Kulesi'nin Şanlıurfa Belediyesi tarafından Kent Müzesi'ne dönüştürülmesi sırasında restorasyonlara ve müzenin teşhir tanzimine elindeki bilgi ve belgelerle önemli katkılar sundu.
Ziraat Fakültesini Güçlendirme Vakfı, Harran Üniversitesini Geliştirme Vakfı (HÜGEV), Şanlıurfa İli Çevre Koruma Vakfı ve Şanlıurfa İli Kültür Sanat Eğitim ve Araştırma Vakfı (ŞURKAV) yönetim kurulu üyelikleri, Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL) üyeliği ve Şanlıurfa temsilciliği, Urfa Mirasını Koruma Derneği kurucu üyeliği, Kültür ve Turizm Bakanlığı Şanlıurfa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu üyeliği (15 Yıl) görevlerinde bulundu. ("Covid19/ Pandemi" sürecinde 65 yaş üstü olması (72) nedeniyle seyahat ve toplantılar risk oluşturacağından 3 Temmuz 2020 tarihinde kendi isteğiyle bu görevinden ayrılmak zorunda kaldı.) 2019 yılında Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi Meclisi tarafından Tarihi Kentler Birliği Meclis Üyeliğine Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi temsilcisi olarak seçildi.
1991 yılında Şurkav Kültür ve Sanat Ödülü'ne; Urfa'da yayınlanmakta olan Yeni Doğuş Gazetesinin 2002 yılında internet üzerinden yaptırdığı oylama sonucunda "Şanlurfa'da Yılın En'leri"; Gaziantep'te yayınlanmakta olan ve GAP bölgesine hitap eden "Beyaz Sayfa" gazetesi tarafından "Şanlıurfa'ya Damgasın Vuranlar"; 2007 yılında Şanlıurfa Sembol gazetesinin "Bilim ve Kültür Dalı'nda Şanlıurfa'ya Hizmet Ödülü"ne layık görüldü. Şanlıurfa Valiliği tarafından 2005 yılında "TBMM Onur ve Hizmet Ödülü"ne, Dr. Mehmet Özbek ve Bedih Yoluk (Kazancı Bedih) ile birlikte Urfa'dan önerilen üç aday arasında yer aldı. 2008 yılında Harran Üniversitesi Rektörlüğü tarafından TBMM Üstün Hizmet Ödülü'ne Üniversitenin adayı olarak önerildi. İstanbul merkezli Mercek Haber Gazetesi tarafından 2014 yılında "Başköşedekiler - Gönülden karşılıksız Urfa Sevdalıları" listesinde gösterildi.
Hayatını ve çalışmalarını konu alan belgesel TRT'nin "Bizden Birileri" adlı programı kapsamında 2002 yılında çekilerek yayınlandı.
Devletin çeşitli kademelerindeki 40 yıllık hizmetlerinden sonra 14 Mart 2015 tarihinde Harran Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. görevinden yaş haddinden dolayı emekliye ayrıldı. Emekli olduğunda 2000 civarında mesleki kitaptan oluşan kütüphanesini ve fotoğraf albümlerini Harran Üniversitesi Merkez Kütüphanesine bağışladı.
Hocamızın bugüne kadar tek başına ve başka isimlerle beraber çok sayıda kitabı yayınlandı:
1. Peygamberler Şehri Şanlıurfa, (Türkçe-İngilizce Albüm Kitap), Şanlıurfa Belediyesi Yayını, Ankara, 1988
2. Ruha'dan Urfa'ya (1780-1980), Şanlıurfa Belediyesi Yayını, Ankara, 1990
3. Guide To Urfa And Harran, (Mehmet OYMAK ile birlikte), Harran Yayıncılık, Ankara, 1990
4. Şanlıurfa Su Mimarisi, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 1992
5. Şanlıurfa Camileri, Şanlıurfa İli Kültür Sanat Eğitim ve Araştırma Vakfı (ŞURKAV) Yayını, Ankara, 1993
6. Şanlıurfa'da Canlanan Tarih, ŞURKAV Yayını, Ankara, 1995
7. Tarih ve Tarım Şehri Harran, Harran Köylere Hizmet Götürme Birliği Yayını, Ankara, 1995
8. Peygamberler Şehri Şanlıurfa (Turizm El Kitabı), Şanlıurfa Valiliği Yayını, Ankara, 1995
9. The Mysterios City Of History: HARRAN, (İngilizce çeviri: Adil Kır), Harran Köylere Hizmet Götürme Birliği Yayını, Ankara, 1996
10. Birecik, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 1996
11. Urfalı Hattat Behçet Arabi, Şanlıurfa Belediyesi Yayını, Şanlıurfa, 1997
12. Müze Şehir ve Peygamberler Şehri Şanlıurfa (Türkçe-İngilizce albüm kitap), Şanlıurfa Valiliği Yayını, Ankara, 1997
13. HARRAN Yolların Buluştuğu Kent, Şanlıurfa Valiliği Yayını, Ankara, 2000
14. ŞANLIURFA Land Of Faith - İnançlar Diyarı ŞANLIURFA, (İng. Çeviri : Doç. Dr. Zuhal KARAHAN KARA), Şanlıurfa Valiliği Yayını, Ankara, 2000
15. Adım Adım Şanlıurfa, (Harun Sarıfakıoğulları ile birlikte), Şanlıurfa Valiliği Yayını, Ankara, 2002
16. Harran The Crossroad of Civilizations (Prof.Dr.Zuhal Karahan Kara ile birlikte), Harran District Governorship Cultural Publications, Şanlıurfa, 2003
17. Harran Medeniyetler Kavşağı, (Prof.Dr.Zuhal Karahan Kara ile birlikte), Harran Kaymakamlığı Kültür Yayınları, Şanlıurfa, 2003
18. Adım Adım Viranşehir (Prof. Dr. Zuhal Karahan Kara ile birlikte), Viranşehir Kaymakamlığı Kültür ve Turizm Yayınları, Şanlıurfa, 2005
19. Şanlıurfa 1850-1950, (Ali Tuzcu ile birlikte-İngilizce çeviri: Hilmi Demirciler) ŞURKAV Yayını, Şanlıurfa, 2008
20. Yıldız Albümlerinde Urfa-Urfa In The Yıldız Album, (İngilizce Çeviri: Prof. Dr. Zuhal Karahan Kara), Harran Üniversitesi Yayını, Ankara, 2009
21. Tarih ve Turizm Şehri Şanlıurfa, (Selahattin E. Güler ile birlikte), ŞURKAV Yayını: 31, Şanlıurfa, 2010
22. Urfa, Fotoğraflarla Evvel Zaman İçinde, (Fotoğraf Albümü), Şanlıurfa Belediyesi Yayını, Ankara, 2011
23. Şanlıurfa Çarşıları-Hanları ve El Sanatları, (Sabri Kürkçüoğlu ile birlikte), Şanlıurfa Belediyesi Yayını, Ankara, 2011
24. Şanlıurfa Bazaars-Inns and Handcrafts (İngilizce Çeviri: Ömer Ayvaz), (Sabri Kürkçüoğlu ile birlikte), Şanlıurfa Belediyesi Yayını, Ankara, 2011
25. Şanlıurfa İli Camileri, Şanlıurfa Belediyesi Yayını, Ankara, 2013
26. Göbeklitepe'den Günümüze Şanlıurfa Mimarisinde Taş Süsleme, Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası (ŞUTSO) Yayını, 2015. (Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından desteklenen. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Anadolu Efes tarafından yürütülen "Gelecek Turizmde" projesi kapsamında).
27. URFA Milli Mücadele Albümü, (Müslüm Akalın ile birlikte), Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi Yayını, Ankara, 2016
28. Şanlıurfa Kültür ve Turizm Varlıkları, (Sabri Kürkçüoğlu ile birlikte), ŞURKAV Yayını, Ankara, 2017
Hocamızın yayına hazır 2 eseri daha bulunmaktadır:
29. Dr. Burhan Vural, İnsan Sağlığına ve Resim Sanatına Adanmış Bir Ömür
30. Nihat Kürkçüoğlu'nun Fırçasından Cihat Kürkçüoğlu'nun Kaleminden HARRAN
Ayrıca 2010 yılından bu yana arkadaşları Müslüm Akalın ve Selahattin Eyyubi Güler ile birlikte üzerinde çalıştıkları "Urfa Şehir Ansiklopedisi" tamamlanmak üzeredir.
Hocamız bu eserlerinden başka çok sayıda kitap ve derginin yayın kurulunda yer almış, çok sayıda sempozyuma bildiriler sunmuş, panel ve seminerlere katılmış, yine çok sayıda turistik broşür ve depliyan (el ilanı) hazırlanmasına katkıda bulunmuştur.
Yakın zamanda Ankara'ya yerleşmek durumunda kalan hocamızın Urfa'ya ilgisi devam etmektedir.
Kendisine sağlık, afiyet ve mutluluklar diliyorum.
Ve Urfa'ya bu kadar hizmeti olan bu değerli insanın adının Urfa'da uygun bir mekana verilmesini teklif ediyorum. O bunu fazlası ile hak ediyor. -SON-
|
|||
Etiketler: URFA, KÜLTÜR, VE, SANATININ, BÜYÜK, EMEKTARI:, , CİHAT, KÜRKÇÜOĞLU, /, İKİNCİ, BÖLÜM, |
|